Hvers vegna ég styð Ómar Ragnarsson

Það vekur greinilega viðbrögð þegar Ómar tjáir sig á bloggi sínu. Ég kíkti á það áðan og þegar voru 16 búnir að tjá sig og margir sárir við Ómar.

Það sem margir gleyma í hita umræðunnar um álver hér eða þar, er að málið snýst fyrst og fremst um öflun orkunnar með virkjunum og alvarlegu inngripi í perlur náttúru Íslands. Sumir sjá ekki neinar perlur og það er lítið við því að gera. Verðmætamat fólks er einfaldlega misjafnt en vonandi eiga augu fleiri eftir að opnast fyrir því hve rík við erum sem erum börn Íslands.

Ómar er minn maður vegna þess að hann hefur hjarta sem virðist slá í takt við landið. Hann er minn maður vegna þess að hann lætur nú hjartað ráða og vinnur af hugsjón, hann hefur sýn um framtíð sem er mér meira að skapi en hagvöxtur og skemmdir ávextir efnishyggjunnar. Ég hef alltaf verið veikur fyrir slíku og í augum mínum er land okkar lifandi sköpun Guðs. Ómari kann að verða svarafátt þegar spurt er um viss atriði í rekstri okkar flókna þjóðfélags en það er eðlilegt svona í upphafi en ég efast samt ekki um að óhætt er að treysta honum. Í stjórnmálum skiptir hjartalag meira máli en fræðin og enginn vinnur einsamall á þeim vettvangi.

 

Virkjum álverið í Straumsvík – tvær flugur í einu höggi

SENN líður að því að Hafnfirðingar kjósi um skipulag sem heimili stækkun álvers Alcan í Straumsvík. Spurningin um verulega stærra og afkastameira álver varðar fleiri en íbúa Hafnarfjarðar þegar litið er til orkuöflunar annars vegar og útblásturs hins vegar. Orkuöflunin snertir inngrip í náttúru Íslands og þar með okkur öll og afkomendur okkar en útblástur gróðurhúsalofts og svifryks varðar heilsu okkar og reyndar heilsu lífkerfis allrar jarðarinnar.

Umræðan, þegar tekist er á um kosti og galla stækkunar, er gott merki um lýðræði í verki og við megum vera þakklát fyrir þjóðfélag þar sem lýðræðisleg umræða er heimil. Þátttaka starfsmanna Alcan er samt ekki mjög sannfærandi í þessari kosningabaráttu. Það er ljóst að þeir sem vilja teljast góðir starfsmenn hljóta að styðja stækkun, það er nánast eins og hluti af starfi þeirra. Ótti þeirra við að missa störf sín er þó trúlega óþarfur. Hlutirnir gerast ekki það hratt og fyrir góða og vel þjálfaða starfsmenn eins og eru í álverinu í Straumsvík bjóðast ótal atvinnutækifæri í blómlegu atvinnulífi þjóðarinnar. Ég efast ekki heldur um að forstjórinn á margra góðra kosta völ ef hún þarf að finna annað starf, með einstaka tæknimenntun og stjórnunarfærni í fremstu röð.

Ég kýs að skoða þetta mál frá öðru sjónarhorni en venjan er. Ég lít á spá stjórnenda Alcan um að álverinu verði lokað fái það ekki að stækka, sem gott fyrirheit, loforð sem opnar nýja spennandi möguleika en ekki hótun sem þurfi að kvíða. Lokun álversins í Straumsvík yrði ódýr og fljótvirkur virkjunarkostur. Ég ætla að sleppa öllum tölum um megavattstundir eða áltonn og þess háttar stærðir en vil einfaldlega benda á að þarna er mikið tilbúið afl sem nota mætti í aðra áhugaverða framleiðslu ef álverinu verður lokað.

Hér er ég með raforku og eldsneyti fyrir bíla og hugsanlega einnig skip í huga. Raforkuna má nota beint á tvinnbíla með rafgeymum þar sem þeir væru hlaðnir með næturrafmagni og raforku má einnig nota í efnaverksmiðju til þess að framleiða umhverfisvænt efnaeldsneyti. Efnaeldsneyti í þessu samhengi er í raun ekkert annað en geymslumiðill fyrir orku, þar sem efnahvarf bindur raforku og við brennslu þess gengur efnahvarfið til baka og skilar orkunni. Slík verksmiðja mundi koma í stað álversins og skapa vinnu og verðmæti á tvennan hátt. Í fyrsta lagi væri um að ræða vistvæna nýtingu orku í stað mengandi framleiðslu áls og í öðru lagi væri innlend orka notuð fyrir bíla og skipaflota í stað þess að kaupa mengandi bensín og dísilolíur fyrir ærið fé. Ekki spillir það svo að vita að orkan sem álverið notar fæst á afar hagstæðu verði!

Því skal ekki haldið fram að þetta sé tæknilega einfalt og áreynslulaust en það er mikið að gerst í þessu efni í dag og tækniheimurinn er gjörbreyttur frá því sem hann var fyrir um 40 árum þegar álverið reis. Við getum lesið um tvinnbíla og efnaorkubíla á vef orkusetursins á Akureyri (www.orkusetur.is) og við getum lesið um notkun vetnisorku á vef nýorku (www.ectos.is) og hönnuðir bílvéla eru með margt nýtt á döfinni eins og finna má viða á vefnum t.d. hjá (www.hydrogenenginecenter.com).

Álframleiðsla eins og hún er rekin á Íslandi er frumframleiðsla sem helst fer fram í þriðja heiminum og tilheyrir liðinni öld á svipaðan hátt og námugröftur. Við Íslendingar þurfum ekki taka slíka fortíð með okkur inn í framtíðarlandið!

Höfundur er eðlisfræðingur og starfar hjá Neytendastofu.